Quy trình phát hành album ca nhạc chuyên nghiệp

Quy trình phát hành album ca nhạc chuyên nghiệp

Dẫu biết rằng thị trường âm nhạc Việt Nam còn nhiều chông gai và thử thách. Đặc biệt, việc tính toán kinh tế, chi phí để phát hành album ca nhạc vẫn luôn là một điều nan giải. Tuy nhiên, phát hành album ca nhạc vẫn là một trong những xu hướng cần thiết để thị trường âm nhạc có thể phát triển với một bản sắc riêng biệt hơn, ấn tượng hơn. Ở bài viết này, hãy cùng Nguyễn Đức Music tìm hiểu về quy trình và những yêu cầu cụ thể để phát hành album “đầu tay” chất lượng cho mình.

I. Tìm hiểu chung về phát hành album ca nhạc trên thị trường hiện nay

Những album ca nhạc được sản xuất chất lượng cao, mang đến trải nghiệm cảm xúc tinh tế đến khán giả sẽ trở thành nguồn động lực to lớn để những bảng xếp hạng uy tín được ra đời. Từ đó, các nghệ sĩ Việt sẽ có cơ hội cạnh tranh khách quan hơn dựa trên những con số chính xác thay vì một nền tảng phát nhạc “vàng thau lẫn lộn”. 

Thị trường âm nhạc Việt Nam đang trong giai đoạn có những sự thay đổi mạnh mẽ với nhiều xu hướng, phong cách mới. Việc phát hành một sản phẩm âm nhạc đơn lẻ như đĩa đơn hay MV giờ đây chưa đủ để làm nên chân dung âm nhạc của một nghệ sĩ. 

Nhiều người đã bắt đầu tập trung vào việc sản xuất các Extended play (viết tắt là EP, hay còn gọi là đĩa mở rộng) hay album hoàn chỉnh, như một “tuyên ngôn âm nhạc” cho những giai đoạn cụ thể trên con đường nghệ thuật của mình.

“Tại thời điểm Internet phát triển như hiện nay, mọi thứ đều diễn ra rất nhanh nên tuổi đời của một ca khúc ngắn hơn xưa rất nhiều. Nghệ sĩ vừa phải tận dụng hết mọi khả năng của bản thân, nắm bắt xu hướng của thị trường nhưng vẫn phải mang đến một chút khác biệt mà ngoài kia chưa ai làm được, cộng thêm nội dung truyền thông để kích cầu khán giả tìm nghe album. Dung hoà hết những yếu tố này mới có thể làm nên một album thành công” – Phóng viên Vũ Lê Quốc chia sẻ. 

Trước tiên, để phát hành một album ca nhạc chuyên nghiệp, bạn cần xác định được kênh phát hành của nó. Bạn sẽ phát hành trên kênh CD hay phát hành online? Đặc biệt là hiểu rõ về quy trình của nó trước khi thực hiện.

II. Phân loại các loại album nhạc số được phát hành hiện nay

Single – Đĩa đơn: thường là một bản thu gồm 1-2 bài, có thể có thêm các bản mix hoặc nhạc nền, acapella (chỉ lời) của bài single

EP (Extended Play): Dài hơn đĩa đơn một chút, gồm khỏng 4 bài, độ dài khoảng 25 phút, ngắn hơn LP

LP (Long play): đủ tiêu chuẩn là một full album, gồm ít nhất 10 bài, kéo dài ít nhất 40 phút

Album: Một LP được xuất bản ra công chúng, được bán và có thể ước tính doanh thu. Ngày nay, gần như tất cả album được tạo ra bởi nghệ sĩ nhưng bị kiểm soát bởi hãng đĩa trên mọi khía cạnh

Mixtape: thường được xuất bản miễn phí để quảng bá tên tuổi bởi các nghệ sĩ underground. Nghệ sĩ tự quyết định độ dài ngắn và các yếu tổ khác.

III. Quy trình phát hành album ca nhạc

1. Vấn đề tác quyền ca khúc/ album

Nếu toàn bộ ca khúc trong album đó là do bạn tự sáng tác thì bạn đã tiết kiệm kha khá một khoản chi phí, không phải mua chi phí từ nhạc sĩ. Dù vậy, bạn cũng cần đăng ký tác quyền cho “đứa con tinh thần” của mình. Đây là thủ tục cần thiết để ghi nhận quyền sở hữu hợp pháp của chủ sở hữu bài hát. Một lưu ý khi đến cơ quan chứng nhận quyền tác giả để đăng ký các ca khúc trong album, bạn cần chuẩn bị đầy đủ:

• Chứng minh nhân dân/ Căn cước công dân (1 bản gốc và 2 bản sao)
• Văn bản ca khúc (2 bản)
• Lệ phí cho một tác phẩm: 120.000đ/tác phẩm
• Nội dung ca khúc: Bao gồm hoàn cảnh sáng tác, chủ đề, thông điệp trong mẫu đơn mà cơ quan chứng nhận quyền đưa cho bạn. Tiếp đến, họ cũng sẽ kiểm duyệt nội dung của ca khúc có ảnh hưởng đến văn hóa, dân tộc, tôn giáo, thuần phong mỹ tục hay không. 
• Giấy cam đoan đăng ký bản quyền âm nhạc (Tác giả cam đoan về nội dung tác phẩm do mình tự sáng tác);
• Tuyên bố tác giả và chủ sở hữu tác phẩm âm nhạc (Tác giả đồng thời là chủ sở hữu tuyên bố quyền của mình đối với tác phẩm);
• Quyết định giao việc (Chủ sở hữu giao việc cho nhân viên công ty mình thực hiện công việc sáng tác tác phẩm âm nhạc;
• Hợp đồng chuyển nhượng bản quyền âm nhạc (Trong trường hợp chủ sở hữu thuê, mua bài hát từ tác giả)
• 2 Bản in bài hát được thể hiện theo quy định

Các bước chuẩn bị trên và giấy tờ rõ ràng cũng được thực hiện tương tự đối với ca khúc/album được mua từ nhạc sĩ. 

Trong trường hợp có nhạc sĩ riêng sáng tác ca khúc cho bạn, bạn cần có một thỏa thuận hợp đồng độc quyền hay tác quyền sử dụng ca khúc. Cả hai cần thỏa thuận rõ thời gian sử dụng tác quyền hay độc quyền và tỉ lệ phần trăm lợi nhuận từ các lợi ích sau khi phát hành để tránh những kiện cáo sau này. Hợp đồng có thể được ký trực tiếp với tác giả hoặc qua Trung tâm bảo vệ Quyền tác giả âm nhạc Việt Nam – nơi được tác giả ủy quyền các vấn đề mua bán sử dụng tác quyền ca khúc và các sản phẩm trí tuệ.

• Đối với tác quyền, ca khúc/album bạn mua sẽ được nhạc sĩ bán cho nhiều bên khác sử dụng
• Đối với độc quyền, ca khúc/album bạn mua chỉ có bạn được quyền sử dụng. Nhạc sĩ không được phép bán cho bên nào khác và mọi thứ phải được thể hiện trên văn bản. 

2. Hòa âm phối khí ca khúc

Sau khi đã hoàn thiện phần sáng tác ca khúc, để bước vào giai đoạn thu âm, bạn phải có nhạc nền, gọi là bản phối khí (instrumentals). Đây là bước quan trọng quyết định một ca khúc hay và thu hút người nghe. Một bản instrumentals được thực hiện với 2 hình thức: hòa phối bằng nhạc cụ có sẵn hoặc hòa phối trên phần mềm máy tính (sequencers). Quá trình hòa phối khí âm nhạc hiện nay chủ yếu được làm theo hình thức hòa phối trên phần mềm máy tính để dễ dàng chỉnh sửa. 

Tham khảo thêm: Nguyễn Đức Music sản xuất và hòa âm phối khí album nhạc hòa tấu hi-end đầu tiên tại Việt Nam

Việc hòa âm phối khí cho ca khúc cũng giống như việc tô màu cho một bức tranh. Nếu một bức tranh chỉ có nét mà không được phủ những lớp màu lên, nó thường sẽ không bao giờ được đánh giá cao, so với một bức tranh khác. Cũng giống như giai điệu của một bài hát phải được thể hiện trên nền hòa âm của ca khúc đó thì mới có thể truyền tải hết những thông điệp, cảm xúc và lời nhắn nhủ của người nhạc sĩ đến với khán giả.

Vì thế việc hòa âm phối khí cho một ca khúc là một công việc không thể thiếu trong khâu sản xuất ra một bài hát. Đó là lý do người nhạc sĩ hòa âm luôn được coi trọng trong việc sản xuất ra một bài hát, bên cạnh nhạc sĩ sáng tác và ca sĩ thể hiện bài hát đó.

3. Thu âm, mix & mastering

Đây là 3 công đoạn chính của một phòng thu để cho ra một sản phẩm âm nhạc. Thông thường, mỗi ca khúc trong quá trình thu âm phải trải qua nhiều giai đoạn xử lý khác nhau từ thu âm (giọng hát ca sĩ, giọng bè, nhạc cụ,…), biên tập, mixing (xử lý và trộn các tín hiệu, thêm hiệu ứng EFX cần thiết như Chorus, Reverb, Delay,…) và công đoạn cuối cùng là mastering (đồng bộ và chuẩn hóa ca khúc, EQ, Compression – Expansion, Saturation, Stereo Enhancement và Limiting). 

Xuyên suốt quá trình thu âm và xử lý một ca khúc hoặc trọn bộ album, quá trình mixing & mastering thường được thực hiện cuối cùng. Công đoạn quan trọng này thường do kỹ thuật viên chuyên môn đảm nhiệm tại các phòng thu âm chuyên nghiệp, trước khi bản mastering đó được giao cho Producer hoặc đội ngũ phát hành ca khúc.

4. Thiết kế bìa đĩa, album ảnh, nhãn đĩa

Bên cạnh phần nghe, phần nhìn cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình chạy truyền thông, tung ra album để thu hút người nghe click vào nghe nhạc. Bạn hãy dựa trên ý tưởng album để đưa ra các ý tưởng về hình ảnh phù hợp. Từ đó, mang lại lợi thế đáng kể cho quá trình truyền thông album của bạn. 

5. Xin giấy phép phát hành

5.1. Phát hành album offline

Cũng giống như phim ảnh, bất kì một tác phẩm nghệ thuật được trình chiếu hoặc phát hành rộng rãi cho công chúng đều phải được kiểm duyệt về mặt nội dung, rà soát những nội dung trong phim có những yếu tố nào trái với thuần phong mỹ tục hay văn hóa dân tộc không. Khi bạn xin giấy phép phát hành album, bạn cũng sẽ được bán tem phát hành. 

Sau quá trình in đĩa, bạn sẽ chính thức sở hữu chiếc album ca nhạc cho riêng mình. Bạn có thể mang CD của mình đến những trung tâm băng đĩa để ký gửi hoặc bạn có thể lựa chọn các công ty phát hành CD để họ phát hành album ca nhạc trên các kênh phân phối có sẵn của họ. Có thể kể đến trung tâm xuất bản và phân phối băng đĩa nhạc uy tín từ (CD, vinyl đến băng cassette) trên cả nền tảng vật lý và kỹ thuật số trên toàn toàn quốc như Hãng đĩa Thời Đại (Times Records). 

Hay không thể không kể đến Phương Nam Phim – một trong những thương hiệu sản xuất phát hành băng đĩa nhạc vẫn còn hoạt động mạnh mẽ tuy trào lưu MV, các nền tảng nghe nhạc kỹ thuật số dường như đã phủ sóng Internet. 

Phương Nam Phim luôn là đơn vị đầu tư mạnh mẽ để có những sản phẩm “đẳng cấp”, như mua bản quyền và phát hành nhiều CD của ca sĩ, từ diva cho đến các sao như Mỹ Tâm, Quang Dũng, Đức Tuấn, Hồ Quỳnh Hương, Phương Thanh với nhiều thể loại âm nhạc: nhạc trẻ, nhạc mang âm hưởng dân ca, nhạc “tiền chiến”, nhạc hòa tấu. Nhiều năm qua, Phương Nam Phim cũng ghi dấu ấn của mình với nhiều album nhạc Xuân được nhiều người yêu thích.

Tuy vậy, tình trạng in sao băng đĩa lậu cũng là nỗi lo của các nghệ sĩ. Đã từng có tình trạng, vừa phát hành album hôm trước, hôm sau đã được rao bán trên lan trên đường phố gây thiệt hại rất lớn cho nghệ sĩ.

5.2. Phát hành album online trên các nền tảng kỹ thuật số

Hiện nay, pháp luật Việt Nam mới dừng lại ở việc phát hành bài hát thông qua những album, bản ghi âm vật lý (offline) cần phải xin phép. 

Trên phương diện phát hành online, việc xin phép chưa được đề cập vì vậy những nghệ sĩ đang quen thuộc khi phát hành trên nền tảng số như youtube, soundcloud, spotify… sẽ không cần thực hiện thủ tục này. Nhiều ca sĩ nổi tiếng ở Vpop liên tục đầu tư ra mắt những EP, album chất lượng. Trong đó có nhiều bản hit được giới trẻ yêu thích, thu hút lượt streaming cao trên các nền tảng nghe nhạc.

Phát hành album ca nhạc online không chỉ thuận tiện, sức mạnh công nghệ số giúp nghệ sĩ tiếp cận khán giả, đặc biệt là khán giả trẻ một cách nhanh chóng mà việc đầu tư các ca khúc, MV cũng đơn giản hơn so với phát hành album.

Đầu tư một MV để đưa lên mạng internet ít tốn kém về tiền bạc và công sức hơn so với sản xuất một album. Một album có đến hàng chục ca khúc, MV, cần đến sự đầu tư tỉ mỉ, cẩn trọng hơn. Bên cạnh đó, các ca khúc trong album phải có sự kết nối để tạo nên thể thống nhất, logic với nhau.

Tất nhiên, phát hành ca khúc, MV online cũng có những hạn chế nhất định. Chính sự dễ dàng và thuận tiện trong việc đăng tải các sản phẩm trên mạng internet, chưa siết chặt những quy định về thủ tục rườm rà nên ca khúc, MV được đưa lên mạng ngày càng đa dạng.

Hàng tá album tung ra thị trường, nhiều ca sĩ mới xuất hiện nhưng thiếu mất sự đầu tư một cách nghiêm túc. Điều này vô tình hình thành một bộ phận ca sĩ online, ca sĩ ảo, đánh mất những giá trị cao đẹp của nền âm nhạc Việt Nam.

“Vàng thau lẫn lộn”, cả sản phẩm hay và dở đều được đưa lên mạng. Và điều đáng bàn luận là, nhiều khi những sản phẩm âm nhạc kém chất lượng, được PR bằng chiêu trò lại có sức hút hơn so với những sản phẩm được đầu tư nghiêm túc.

Việc cho ra đời “đứa con tinh thần” của mình tuy không quá khó khăn nhưng cũng đòi hỏi rất nhiều trong đầu tư chi phí, tinh thần, sức lực. Nguyễn Đức Music hy vọng những thông tin trên sẽ giúp các bạn hiểu thêm về quy trình phát hành album ca nhạc cho riêng mình trên đa nền tảng. 

Mọi chi tiết thắc mắc về hòa âm phối khí, phát hành album xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua:

Địa chỉ: 239/12 Nguyễn Duy Trinh, Phường Bình Trưng Tây, TP Thủ Đức ( Khu Biệt thự riverside)

Hotline: 0916 666 657

info@nguyenducmusic.com

www.nguyenducmusic.com

Kênh Youtube: Nguyễn Đức Music Production